ks. dr Stanisław Gruca SCJ\\
Kraków 08 października 2021

==== Duchowość Serca Jezusowego pokazuje kim jest Bóg? ====
\\
(podkreślenia dokonane przez autora)
\\

==== Wstęp. ====

Samo słowo „duchowość” zakłada pewien styl życia skoncentrowanego wokół ducha. A więc życie zewnętrzne człowieka wierzącego winno być w pewnym senesie emanacją intymnie przeżywanego doświadczenia na poziomie serca. Jest to życie oparte na regułach, którym rządzi się duch. W pismach Pawłowych znajduje się cała lista owoców tego stylu życia (por. Ga 5, 22-23). __Zatem duchowość SJ poprzez doświadczenie miłości, które jest istotą tego kultu wprowadza nas przede wszystkim w tajemnicę Boga__. Oczywiście poznanie tego kim jest Bóg, dokonuje się również na innymi drogami np. w celebracjach liturgicznych, na drodze poznania intelektualnego, w modlitwie. **Drogą jednak uprzywilejowaną prowadzącą do bezpośredniego poznania Boga pozostaje wciąż doświadczenie duchowe, będące łaską Bożą**.\\
Duchowość Serca Jezusowego, czyli „styl życia wedle Ducha Bożego”, a konkretnie według Jego Serca należy do najbardziej rozpoznawalnych praktyk duchowych w Kościele. Staje się nie tylko uprzywilejowaną drogą do __spotkania się z Bogiem__ i doświadczeniem w sobie Jego miłości, ale jest również środkiem __odnowienia naszej wiary__ oraz __spoiwem jedności__ pomiędzy ludźmi w rodzinach, społeczeństwach i narodach.\\
Tym, co jest najważniejsze w doświadczeniu duchowym to – MIŁOŚĆ, która już sama w sobie jest dla człowieka źródłem kontemplacji niekończonego Boga oraz motorem do wprowadzenia w nią wszystkich tych, którzy takiego doświadczenia jeszcze nie mają. Z natury swojej miłość zdolna jest do największych poświęceń. Nosi też w sobie potrzebę dzielenia się, obdarowywania. Nie wyrażone doświadczenie miłości staje się dla duszy katorgą, a zatrzymana dla siebie miłość może stać się z czasem karykaturą chrześcijańskiej wiary.\\
Największy piewca Bożego Serca, św. Jan Ewangelista w swoim pierwszym liście odsłania naturę Boga, pisząc „Bóg jest miłością” (1J 4, 18). Miłość ta w ścisłym znaczeniu wyraża się we wzajemnym stosunku Trzech Osób Boskich do siebie. Ojciec kocha Syna, Syn kocha Ojca, a Duch Święty jest miłością wzajemną Ojca i Syna. Z tej potrójnej relacji miłości wynikają konkretne działania, których symbolem jest Serce Jezusa. Dlatego dalsza część referatu zostanie oparta właśnie na trzech obrazach odnoszących się do miłości Trójcy Świętej.\\

==== A) Pełnia miłości Bożej - Serce Syna ====
 
Na kartach ST miłość Boga przyrównywana jest do miłości matki pieszczącej na kolanach swoje dziecko (jest to miłość wierna i cierpliwa), znajdziemy tam również obraz Oblubieńca, który przebacza niewiernej wybrance wszystkie jej winy. Jeszcze innym obrazem miłości jest wizja pięknej winnicy, której stróżem i ogrodnikiem jest sam Jahwe. **Wszystkie te starotestamentalne obrazy stanowią tylko zapowiedź największej miłości**, której pełnią jest Osoba Chrystusa – Syna Bożego. Sam Jezus staje się najlepszym obrazem miłości Ojca, a najwymowniejszym znakiem tej miłości jest przebite na krzyżu Jego Serce. Jezus oddaje woje życie z miłości do człowieka i przez to Jego śmierć stała się źródłem zmartwychwstania – a więc źródłem nowego życia. Święty Jan wyraził tę prawdę w bardzo jasny sposób: //Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. Albowiem Bóg nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat potępił, ale po to, by świat został przez Niego zbawiony// (J 3,16-17).\\
Przed chwilą zostało powiedziane, że jednym z celów doświadczenia duchowego człowieka, który wchodzi w relację z Bogiem jest umocnienie jego wiary. Nic tak jej nie umacnia jak świadomość, że przez mękę, śmierć i zmartwychwstanie zostaliśmy podniesieni do godności dzieci Bożych. A to z kolei, jak zauważa KKK prowadzi do przemiany człowieka, uzdalniając go do prawego działania i do czynienia dobra. //W zjednoczeniu ze swym Zbawicielem uczeń osiąga doskonałość miłości – świętość//” (KKK nr 1709). A więc Autentyczne doświadczenie miłości Bożego Serca prowadzi człowieka do przemiany życia, leczy zadane rany i ostatecznie otwiera przed nim drogę do wieczności.\\
Na kartach NT czytamy o licznych spotkaniach ludzi z Jezusem. Wszyscy, którzy otwarli swoje serce na Jego łaskę i zaufali Mu doświadczali Jego łaski i odchodzili przemienieni. __Maria Magdalena__, doświadcza łaski odpuszczenia jej wszystkich win. Od tamtej chwili pozostała wierną uczennicą, należąc do najbliższego grona najwierniejszych przyjaciół pod krzyżem na Kalwarii. __Przemieniające i leczące ducha jest spotkanie Jezusa z celnikiem Matuszem__. W błyskawicznej wymianie wzroku w całej prawdzie odczytuje on historię swojego życia. __Bogaty Zacheusz__, zwierzchnik celników po spotkaniu z Jezusem wchodzi na drogę nawrócenia i wynagradza wyrządzone krzywdy w czwórnasób itd… Biblia objawia nam prawdę, że Serce Jezusa jest źródłem miłości dla każdego. Wszakże i sam Jezus powiedział: //Przyjdźcie do Mnie wszyscy, którzy utrudzeni i obciążeni jesteście, a Ja was pokrzepię. Weźcie na siebie moje jarzmo i uczcie się ode Mnie, bo jestem cichy i pokornego serca, a znajdziecie ukojenie dla dusz waszych// (Mt 11,28-29).\\
**Zatem Serce Syna** jest pełnym i kompletnym obrazem Boga. Z jednej strony Jezus uzdrawia i leczy chorych na ciele, a z drugiej prowadzi do poznania Ojca i objawia Jego chwałę. __W tym pierwszym obrazie miłość skoncentrowana na Sercu Syna Bożego jest miłością intymną wprowadzającą__ duszę w zażyłą i głęboką relację miłosną.\\

==== B) Miłosierna Miłość – Serce Boga Ojca Przedwiecznego ====

Innym obrazem miłości, który odsłania kim jest Bóg jest obraz miłosiernego Serca Jezusa. Zdroje wody i krwi wypływające z Serca Jezusowego nazwane zostały w encyklice „Haurietis Aquas” „**miłością miłosierną**”. Również tego wyrażenia użył Jan Paweł II w encyklice „Dives in Misericordia”. Szczególną przestrzenią, w której ujawnia się miłosierdzie Boga jest **grzech i nędza człowieka**. __Paradoksalnie właśnie w tej przestrzeni zranienia grzechowego objawia się Bóg, który „jest Miłością” pełną miłosierdzia__. Można więc powiedzieć, że __miłosierdzie jest rodzajem życzliwej miłości (heb. hesed) w praktyce, mającym za cel usunięcie zła z życia zranionego człowieka__. Miłosierdzie bowiem odpowiada nie tylko najgłębszej prawdzie owej miłości, jaką jest Bóg, ale także całej wewnętrznej prawdzie o człowieku i świecie (por. DiM 13). W obrazie Serca Boga Ojca miłosierdzie występuje jako jeden z przejawów miłości Boga skierowanej do człowieka. __Jest to miłość przebaczająca i twórcza__. Bóg nie tylko lituje się nad człowiekiem, przebaczając mu grzechy, ale dźwiga i podnosi go ku wyższym wartościom ((Por. Ireneusz Werbiński, Idea miłosierdzia w ujęciu siostry Faustyny, w: „Miłosierdzie w postawie ludzkiej”, Homo Medtans, s. 189. W encyklice DiM w numerze 15 czytamy: „Tajemnica (krzyża) niesie w sobie najpełniejsze objawienie miłosierdzia – czyli tej miłości, która jest potężniejsza od śmierci, potężniejsza od grzechu i zła każdego – miłości, która dźwiga człowieka z najgłębszych upadków i wyzwala z największych zagrożeń”.)).\\
Biblijnym obrazem ukazującym tę „miłosierną miłość w czynie” może być np. opowieść o miłosiernym Samarytaninie (Łk 10, 25-37). W tym opisie ewangelicznym zawarty jest niesamowity dynamizm, który przechodzi właśnie od miłości do miłosierdzia. Otóż jeden z Faryzeuszy pyta Jezusa o receptę na życie wieczne. Co ma czynić, żeby je osiągnąć? Na pytanie otrzymuje odpowiedź również w formie pytania o to, jak tę kwestię traktuje prawo? Faryzeusz natychmiast wchodzi w narrację Jezusa i przestaje zabiegać o to, żeby pochwycić Nauczyciela na słowie.  W tej przestrzeni dialogu, akceptacji i miłości Faryzeusz uświadamia sobie, że w swoim życiu kieruje się już miłością do Boga i bliźniego. W tym samym momencie odkrywa, że miłość jest najważniejsza, bo ona nadaje sens życiu. W spotkaniu z Jezusem nagle jakby suchy zapis prawa (którego był znawcą) stał się dla niego żywym źródłem radości przybliżającym go do wieczności. **Ale Jezus idzie dalej**. Wprowadza Faryzeusza i słuchaczy w głębszy wymiar miłości, która poprzez tzw. **„czyn miłości” staje się miłosierdziem**, ponieważ przekracza granice własnego „ja”. Dynamizm ten wyraża się w posłudze na rzecz pobitego obcego człowieka. Nie każdy dostrzegł w nim człowieka w potrzebie. Dopiero Samarytanin „wzruszył się” opatrzył go i zapłacił za jego leczenie.\\
Przywołana przez św. Łukasza opowieść uświadamia nam, że nie wystarczy wiedzieć o miłości i nie wystarczy znać prawo i przykazania, żeby powiedzieć, że się jest wierzącym. W przypowieści Jezusa dopiero Miłość, która przekroczyła granice uprzedzenia, rasy i wyznania stała się miłosierdziem. __W scenie tej miłosierdzie jest emanacją miłości, jest jej nadmiarem__. Co też trafnie potwierdza tekst z listu do Efezjan: //Bóg bogaty w Miłosierdzie, ze względu na wielką miłość, jaką nas umiłował, umarłych na skutek grzechu, przywrócił nas do życia w Chrystusie// (Ef 2,4). Zatem Serce Jezusa objawia nam nadmiar miłości Boga i sposób jej osiągnięcia. Ta miłość jest ożywcza i przywraca nam życie w Chrystusie.\\
   
==== C) Przebite Serce Jezusa – Ożywcza Miłość Ducha Świętego ====

Trzecim obrazem, który jeszcze mocniej utwierdza nas w przekonaniu, że w Sercu Jezusa odkrywamy kim jest Bóg – jest **scena ukrzyżowania na Golgocie**.\\
Ażeby zrozumieć wymowę tego obrazu trzeba nam koniecznie odwołać się do słów samego Jezusa, który niedługo przed swoim odejściem z tego świata powiedział do Apostołów zdanie: //Jednakże mówię wam prawdę: Pożyteczne jest dla was moje odejście. Bo jeżeli nie odejdę, Pocieszyciel nie przyjdzie do was. A jeżeli odejdę, poślę Go do was. On zaś, gdy przyjdzie, przekona świat o grzechu, o sprawiedliwości i o sądzie// (J 16,7). Warto w tej wypowiedzi Jezusa zauważyć bardzo ważną kwestię, mianowicie, **że w całym Jego ziemskim życiu zamieszkiwał Wszechmocny Duch Boży**. Mówiąc krótko, całe działanie, jak również każde Jego słowo było działaniem i słowem Ducha Świętego.\\
Zatem trzy wielkie pasje, dla których przybył Jezus na ziemię: **zbawienie, uświęcenie i jedność** są pasjami Ducha Świętego, który mieszkał w Jezusie i działał w Nim. Jezus mówiąc przed swoją śmiercią o przekazaniu Ducha Pocieszyciela, ma na uwadze przekazanie Kościołowi, a więc każdemu z nas misji realizowania owych trzech pasji, które mają być kontynuowane właśnie w Kościele. W kontekście obecnej konferencji należy zauważyć, że propagowana duchowość i kult miłości Serca Jezusowego, jak najbardziej wpisują się w realizację tej potrójnej misji Jezusa: zbawczej, uświęcającej i jednoczącej ludzkość…\\
W tym obrazie Kalwarii zauważmy, w jaki sposób Chrystus przekazuje swojego ducha Kościołowi? __Właśnie na krzyżu__! To jest moment wielkiej miłości Serca Jezusa, który **//wyziewa//** Ducha, a później daje sobie **przebić Serce**, skąd wzięły początek sakramenty Kościoła. Tak głęboki związek pomiędzy Sercem Jezusa i działaniem Ducha Świętego zauważa św. Jan Ewangelista, który pisze, że Jezus po skosztowaniu octu powiedział słowa //Wykonało się i skłoniwszy głowę oddał ducha// (J 19,30). W niektórych tłumaczeniach w tekście użyto słowa //wyzionął//, w obecnym tłumaczeniu Ewangelii wg św. Jana użyto, wydaje się właściwego słowa oddał. W języku oryginalnym Ewangelii, a więc greckim wyrażenie **parèdòken** ma podwójne znaczenie. Oznacza //wyzionął ducha, skonał//, ale można też je tłumaczyć: //dał, ofiarował// swojego ducha.\\
Jakże piękny jest ten obraz z ostatnich chwil ziemskiego życia Jezusa. Z Jego przebitego włócznią Serca wypływa ożywcza miłość – Duch Święty, który porusza wszystkie członki Mistycznego Ciała, czyli Kościoła, aby prowadziły wciąż Jego dzieło na ziemi.\\

==== Zakończenie ====

Trzy obrazy tylko w minimalnym stopniu ukazujące miłość Boga Trójjedynego, to obrazy tego samego jedynego Serca, które osłania nam jak głęboka i zażyła może być relacja oparta na miłości Boga poprzez Serce Jezusa. Jak ta „miłość miłosierna” umacnia naszą wiarę i staje się impulsem do przemiany współczesnego świata oraz wreszcie jak może stać się źródłem jedności w łonie samego Kościoła oraz dla świata miotanego dzisiaj falą złości i nienawiści.
\\